Μια ξεχωριστή εκδήλωση έλαβε χώρα στο σχολείο μας, το 9ο Γυμνάσιο Τρικάλων, την Παρασκευή 5/12/2025.

Στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της Φιλαναγνωσίας των μαθητών/τριών μας και με την ευκαιρία της ανασυγκρότησης της σχολικής μας βιβλιοθήκης, προσκαλέσαμε τον  φιλόλογο και συγγραφέα Θοδωρή Τζίμα, ο οποίος με χαρά ανταποκρίθηκε και μας τίμησε με την παρουσία του.

Η εν λόγω Δράση Φιλαναγνωσίας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης σχολικής μονάδας. Στη συνάντηση με τον συγγραφέα  έγινε παρουσίαση  του συγγραφικού έργου του (με σύντομη αναφορά στο βιογραφικό του) με έμφαση στο τελευταίο του βιβλίο. Κατόπιν, μαθητές και μαθήτριες του υπέβαλαν ερωτήσεις για την τέχνη της συγγραφής, τις εμπνεύσεις του, τις θεματικές κατευθύνσεις των βιβλίων του, τον τρόπο γραφής του , την σημασία της ανάγνωσης κ.τ.λ).

Με τον συγγραφέα συζητήσαμε για τη λογοτεχνία γενικότερα και για τα βιβλία του ειδικότερα, και ιδιαίτερα για το τελευταίο βιβλίο του «Γιατί έλειπα καιρό». Τους μαθητές/τριες οι οποίοι/ες συμμετείχαν στην δράση Φιλαναγνωσίας,  ενημέρωσε, οργάνωσε και συντόνισε η Δ/ντρια του σχολείου κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός.

Το βιβλίο-ιστορικό μυθιστόρημα του κ. Τζίμα Θοδωρή «Γιατί έλειπα καιρό» περιλαμβάνει καταγραφές όπου το βιωματικό μετασχηματίζεται σε συλλογικό και πανανθρώπινο και το τοπικό σε υπερτοπικό και παγκόσμιο. Περιστατικά που αντικρίζουν την αλήθεια αλλά και την θεατρικότητα της ζωής κατάματα, που σχολιάζουν τα φαινόμενα μιας εποχής σε κρίση, αλλά και συνομιλούν δημιουργικά με τον πολιτισμό, την Ιστορία, την πίστη, την παράδοση, την ομορφιά, τη χαρά αλλά και την σκοτεινιά της ζωής.

Τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα στα Αντιχάσια της περιοχής μας και το κουβάρι τους αρχίζει να ξετυλίγεται τον Δεκαπενταύγουστο του 1948. Ο Αργύρης Καρυώτης εγκαταλείπει τον Εμφύλιο λίγο πριν από το τέλος και επιστρέφει στον τόπο του. Τα πράγματα όμως δεν είναι όπως τα άφησε. Οι δικοί του άνθρωποι δε ζουν πια και οι ανατροπές που διαπιστώνει ότι έχουν επισυμβεί τον επηρεάζουν καταλυτικά στις αποφάσεις για την τροπή και την συνέχεια της ζωής του από εδώ και πέρα… Η επιστροφή, άλλωστε, του ήρωά μας Καρυώτη στο χωριό του τρομοκρατεί τους κατοίκους, καθώς φαίνεται πως ορισμένοι κρύβουν ένοχα μυστικά.  Πλέον ο Αργύρης Καρυώτης καλείται να παλέψει μεταξύ γραπτού νόμου και εθιμικού δικαίου, για να διεκδικήσει τη θέση του στη μικρή κοινότητα, όπου όλοι είναι θύματα και θύτες.

Με λόγο συχνά συμβολικό και ενίοτε ποιητικό, με ρεαλισμό αλλά και λυρισμό, ο συγγραφέας εστιάζει σε απλές, καθημερινές στιγμές της ζωής, που κατά κανόνα τις προσπερνάμε και τις αγνοούμε. Τα ψυχολογικά πορτρέτα που δημιουργεί αριστοτεχνικά με τον σπονδυλωτό τρόπο της κινηματογραφικής γραφής του και η δόμηση του μυθιστορήματος σε βάσεις διακειμενικής λογοτεχνικότητας προσδίδουν στο έργο του γοητεία και εσωτερικότητα, καθώς από την επιφάνεια των κρίσιμων γεγονότων καταβυθίζεται απροσδόκητα στον κρίσιμο πυρήνα τους.

Ο συγγραφέας προσέγγισε τους μαθητές με πολλή αγάπη και κέρδισε τη συμπάθεια και την  προσοχή τους από την πρώτη στιγμή. Ενθουσιώδης  στον λόγο του, τους μετέφερε το πάθος του για τη ζωή και για τη λογοτεχνία και τους έκανε κοινωνούς των ιδεών και των συναισθημάτων του. Τα παιδιά τον περιέβαλαν με έντονο ενδιαφέρον και άκουσαν με προσήλωση και θαυμασμό τα λεγόμενά του. Ακολούθησε μια πολύ όμορφη  συζήτηση, κατά την οποία οι μαθητές/τριες έκαναν εύστοχα σχόλια και έθεσαν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σχετικά με τη συγγραφή, τη σχέση της λογοτεχνίας με τη ζωή, τις πηγές έμπνευσης και τον τρόπο γραφής του συγγραφέως, τους συμβολισμούς και τα μηνύματα του έργου του, και πολλές άλλες. Γενικά, τα παιδιά βίωσαν σε όλες της τις διαστάσεις, μια  διαφορετική και πολύτιμη εμπειρία ψυχικής και πνευματικής μέθεξης που τους άφησε μια ανθρώπινη  αίσθηση επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, διαδραστικής συνέργειας.

Τον συγγραφέα ευχαρίστησε θερμά  η Δ/ντρια του σχολείου, κ. Ηλιάδη Αμαλία, Φιλόλογος–Ιστορικός, η οποία παρέλαβε και το αντίτυπο του βιβλίου του που προσέφερε ο κ. Τζίμας ως «αντίδωρο» στη σχολική βιβλιοθήκη για την πρόσκληση και τη φιλοξενία. Παράλληλα χάρισε στον συγγραφέα τρία δικά της βιβλία.

Ευχαριστούμε από καρδιάς τον κ. Τζίμα Θοδωρή για την πολύτιμη παρουσία και προσφορά του στο σχολείο μας και συγχαίρουμε τα παιδιά μας για τη συμπεριφορά και το ήθος που εξέπεμψαν. Είθε στο σχολείο μας να ακολουθήσουν και  άλλες τέτοιες όμορφες και ουσιαστικές, δημιουργικές συναντήσεις! Έτσι, δημιουργούμε από κοινού μια πιο ελπιδοφόρα προοπτική για το μέλλον της παιδείας μας και του πολιτισμού μας.

Η συντονίστρια–υπεύθυνη καθηγήτρια της δράσης Φιλαναγνωσίας

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος–ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων

Η 3^η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, είναι μια ευκαιρία για να αναλογιστούμε τα προβλήματά των ΑμεΑ και να διεκδικήσουμε όλες εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που θα τους εξασφαλίσουν μια ζωή με αξιοπρέπεια, με ίσες ευκαιρίες και με ισότιμη κοινωνική εξέλιξη.

Το 9^ο Γυμνάσιο, με αφορμή τη συγκεκριμένη ημέρα, οργάνωσε ποικίλες δράσεις  για την ενημέρωση και  αφύπνιση της εκπαιδευτικής κοινότητας σε θέματα αναπηρίας.

Την Tετάρτη 3 Δεκεμβρίου, με πρωτοβουλία της κας Καμπλιώνη Αρετής, έλαβε χώρα στην αυλή του σχολείου μας μία πολύ όμορφη εκδήλωση που παρουσίασε το ΚΔΑΠ ΑμεΑ «Αγία Άννα», με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα συμπερίληψης και αναπηρίας. Αρχικά η υπεύθυνη της δομής Εύη Νταμάτη Παπακώστα μίλησε στους μαθητές για τη σημασία της συγκεκριμένης ημέρας και ακολούθως, η Λογοθεραπεύτρια, Εύη Καρκανιά,  για την ανάγκη  προαγωγής της αποδοχής της διαφορετικότητας , καλλιέργειας της ενσυναίσθησης και άρσης όλων των στερεοτύπων και προκαταλήψεων γύρω από την αναπηρία για  την δημιουργία ενός κόσμου όπου όλοι θα αισθάνονται αποδεκτοί και σημαντικοί.

Στη συνέχεια οι μαθητές συμμετείχαν σε μια σειρά δραστηριοτήτων που είχαν σχεδιαστεί από τις εκπαιδεύτριες του ΚΔΑΠ κα Σουγλέρη Αθανασία, Ειδική παιδαγωγό, κα Ζήλου Κατερίνα, Γυμνάστρια, Ειδική παιδαγωγό και κα Εύη Καρκανιά ,Λογοθεραπεύτρια, στοχεύοντας στην βιωματική αντίληψη των δυσκολιών των ΑμεΑ. Οι μαθητές προσπάθησαν να κινηθούν με την αναπηρική καρέκλα ή το λευκό μπαστούνι των τυφλών συναντώντας διάφορα εμπόδια. Οι κινητικές και αισθητηριακές προκλήσεις που βίωσαν κατέδειξαν την αναγκαιότητα τροποποίησης του περιβάλλοντος, ώστε τα ΑμεΑ να έχουν πρόσβαση σε όλους τους χώρους, να μην υφίστανται αποκλεισμούς και να αντιμετωπίζονται ισότιμα από την κοινωνία. Μπήκαν στη θέση του άλλου, καλλιεργήθηκε η ενσυναίσθησή τους και ενισχύθηκε η κατανόηση  προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Με κατάλληλη καθοδήγηση χρησιμοποίησαν το δακτυλικό αλφάβητο (νοηματική γλώσσα).Επίσης γνώρισαν τι γραφή των τυφλών, μέσω μιας προσομοίωσής της ,όπου καπάκια αναψυκτικών παρίσταναν τις ανάγλυφες κουκίδες της γραφής braille και προσπάθησαν να φτιάξουν τις λέξεις: αποδοχή ,ισότητα ,δικαιώματα.

Επίσης οι μαθητές μας δημιούργησαν ένα τεράστιο κολάζ με τις προτάσεις τους για παρεμβάσεις στο σχολικό τους χώρο που θα τον μετέτρεπαν σε ένα σχολείο που θα μπορεί να μας χωράει όλους ,δηλ. ένα  σχολείο φιλικό προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Με τη βοήθεια της καθηγήτριας τους, Καμπλιώνη Αρετής ,μαθητές του Α3 εξέφρασαν τα συναισθήματα αγάπης και αλληλεγγύης προς τα ΑμεΑ δημιουργώντας  ζωγραφιές με συγκινητικά  μηνύματα και βίντεο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης το οποίο αναρτήθηκε στην σελίδα του σχολείου στο τικ τοκ   

https://vm.tiktok.com/ZNRR4aje9

Επίσης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, η σχολική μας κοινότητα υλοποίησε δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με τη συμμετοχή όλων των μαθητών. Στο πλαίσιο της δράσης προβλήθηκαν τρία σύντομα βίντεο, τα οποία ανέδειξαν την αξία της αποδοχής, της συμπερίληψης και του σεβασμού στη διαφορετικότητα.

Το πρώτο βίντεο παρουσίασε τη βαθιά και ουσιαστική σχέση ανάμεσα σε δύο παιδιά, από τα οποία το ένα κινούταν με αναπηρικό αμαξίδιο. Μέσα από τη ζεστή, ανθρώπινη αλληλεπίδρασή τους, αναδείχθηκε πως η φιλία δεν γνωρίζει εμπόδια και πως η διαφορετικότητα αποτελεί πηγή μάθησης και ανθρωπιάς. Η ιστορία κορυφώθηκε συγκινητικά, καθώς το παιδί με αναπηρία έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας όμως ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στη φίλη του, η οποία ενηλικιώθηκε και ακολούθησε τον δρόμο της διδασκαλίας, μεταφέροντας στους μαθητές της τα μηνύματα αγάπης και αποδοχής που εκείνος της χάρισε.

Το δεύτερο βίντεο εστίασε στη δύναμη της έκφρασης μέσα από τον χορό. Ένα νεαρό ζευγάρι με αναπηρία χόρεψε μαζί, αποδεικνύοντας ότι η καλλιτεχνική δημιουργία ο ρυθμός, η θέληση και η χαρά του να μοιράζεσαι στιγμές δεν περιορίζονται από καμία σωματική δυσκολία. Το βίντεο συμβόλισε τη δύναμη της προσπάθειας, της συνεργασίας και της πίστης στον εαυτό.

Το τρίτο βίντεο παρουσίασε μια αλληγορική περιπέτεια εμπνευσμένη από την Οδύσσεια, όπου οι ήρωες βρέθηκαν σε μια κοινωνία που αρνούνταν να αποδεχθεί το διαφορετικό. Μέσα από την πορεία και τις επιλογές των χαρακτήρων, αναδείχθηκε η ανάγκη για αλλαγή στάσεων, η σημασία της κατανόησης και η αξία της οικοδόμησης μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας που αγκαλιάζει όλους.

Μετά τις προβολές ακολούθησε  διάλογος με τους μαθητές, οι οποίοι εξέφρασαν σκέψεις και συναισθήματα σχετικά με τον σεβασμό, την ισότητα και τη συνύπαρξη. Η ημέρα αποτέλεσε μια ακόμη ευκαιρία να ενισχύσουμε την κουλτούρα συμπερίληψης στο σχολείο μας και να θυμίσουμε ότι κάθε άνθρωπος αξίζει αποδοχή, αξιοπρέπεια και ενεργή συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.

Την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2025, το 9ο γυμνάσιο Τρικάλων υλοποίησε μια εξαιρετική δράση με τίτλο “Γίνομαι Άτομο με Αναπηρία για ‘Σένα”. Και αυτή η πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία (3 Δεκεμβρίου) σύμφωνα με εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α, σε συνεργασία με την ΕΔΥ του σχολείου, την Κοινωνική Λειτουργό κα Παναγιώτα Κούρτη και την Ψυχολόγο κα Κουκουσούλη Ειρήνη. Με σύνθημα “Γίνομαι Άτομο με Αναπηρία για’ Σένα”, η σχολική κοινότητα ενώθηκε με κοινό στόχο την ενημέρωση, την υποστήριξη και την ισότιμη μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία. Στο πρώτο μέρος της δράσης, η ΕΔΥ του σχολείου, ενημέρωσαν τα παιδιά της Α Γυμνασίου για τις διάφορες μορφές αναπηρίας με διαδραστικό τρόπο, ανοίγοντας έναν διάλογο για τα δικαιώματα των μαθητών/τριών με αναπηρία για ισότιμη πρόσβαση σε όλες τις δραστηριότητες της εκπαίδευσης και της ανθρώπινης ζωής γενικά. Μέσα από συζητήσεις και την προβολή βίντεο, τα παιδιά κατανόησαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν άτομα με αναπηρία και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή. Στο δεύτερο μέρος, οι κυρίες Κούρτη και Κουκουσούλη καθοδήγησαν με μαεστρία τα παιδιά σε βιωματικές δραστηριότητες για να αντιληφθούν τι σημαίνει να είσαι άτομο με αναπηρία. Οι μαθητές/ τριες των τριών τμημάτων της Α Γυμνασίου υλοποίησαν δραστηριότητες που τους έκαναν να αισθανθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν άτομα με προβλήματα όρασης. Η δράση αυτή ενίσχυσε τον σεβασμό για τη μαθητική ετερογένεια και ενθάρρυνε την καταπολέμηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων εντός της σχολικής Κοινότητας. Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν σε μια δραστηριότητα γράφοντας με κλειστά μάτια “το όνομα τους” ότι δεν εμποδίζει η αναπηρία να κάνουμε τα όνειρα μας πραγματικότητα! Επίσης, πραγματοποιήθηκε ένα βιωματικό όπου οι μαθητές/τριες βίωσαν τη τύφλωση, έχοντας τους οδηγούς τους, έκαναν έναν περίπατο μέσα στο τμήμα τους. Συνολικά οι δραστηριότητες επιλέχθηκαν με σκοπό οι μαθητές/τριες του σχολείου: • Να προσεγγίσουν βιωματικά την αναπηρία, • Να συνειδητοποιήσουν ότι οι άνθρωποι έχουν πολλούς διαφορετικούς τρόπους να κάνουν πράγματα και να αντιλαμβάνονται τον κόσμο, • Να προβληματιστούν, • Να συζητήσουν για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στη καθημερινή τους ζωή και • Να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση και την ευαισθησία προς τα άτομα με αναπηρία! Τέλος οι μαθητές/τριες με την καθοδήγηση των ειδικών υλοποίησαν φύλλα εργασίας “εμπόδια και λύσεις” ανάλογα με την κατάσταση της κάθε Αναπηρίας, βρήκαν τα εμπόδια και πρότειναν λύσεις! Η συγκεκριμένη δράση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία ενός κόσμου που ενισχύει τη διαφορετικότητα και την αξιοπρέπεια όλων των ατόμων. Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους τους μαθητές /τριες για την άριστη συνεργασία τους!

Η Διευθύντρια του 9ου Γυμνασίου Τρικάλων, κα Ηλιάδη Αμαλία, και ο Σύλλογος Διδασκόντων συγχαίρουν θερμά τόσο τις υπεύθυνες του ΚΔΑΠ ΑμεΑ «Αγία Άννα», όσο και τις συναδέλφους, κ. Καμπλιώνη Αρετή (Φιλόλογο), κ. Διαμαντή Αριάδνη (Φιλόλογος του τμήματος ένταξης) και κ. Σπαθή Σταυρούλα (Μαθηματικός τους τμήματος ένταξης), καθώς και την Κοινωνική Λειτουργό, κ. Παναγιώτα Κούρτη και την Ψυχολόγο, κ. Κουκουσούλη Ειρήνη, για τις εξαιρετικές δράσεις.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος–ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων

Mε την καθοδηγητική και υποστηρικτική  παρουσία  συνοδών καθηγητών που χαίρονται την εκδρομική εμπειρία με τους μαθητές τους, γι’ αυτό και επιλέγουν να την αποκτούν,  την κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογο–ιστορικό και την κ. Τσουμπέκου Σοφία, Αγγλικής γλώσσας, οι μαθητές/τριες της  Β΄ Τάξης του 9^ου Γυμνασίου Τρικάλων,  την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2025, είχαν την ευκαιρία να  βιώσουν μια παλαιά χρονική περίοδο ακολουθώντας ιστορικές διαδρομές και περιπάτους στη Μονή Κορώνας,  στη Λίμνη Πλαστήρα και στον Μεσενικόλα Καρδίτσας. Μια εκπαιδευτική περιήγηση, λοιπόν, σε τοπόσημα του νομού Καρδίτσας. Το αντικείμενό μας ήταν η γνωριμία  με Μουσεία, φύση και ιστορικούς χώρους του νομού Καρδίτσας στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας και των εργαστηρίων δεξιοτήτων: Η  Βυζαντινή  και μεταβυζαντινή Ιστορία, Τέχνη και παράδοση, όπως αποτυπώνεται στα υλικά κατάλοιπα της περιοχής  και η καταγραφή και μελέτη τους από τους μαθητές/τριές μας της Β΄ Τάξης, με όλους τους δυνατούς τρόπους: λόγο, εικόνα, σύγχρονα οπτικοακουστικά-ψηφιακά και ηλεκτρονικά μέσα. Στο άλλοτε κεφαλοχώρι Μεσενικόλα με αμπελουργία ποιότητας ονομασίας προέλευσης και στη Λίμνη Πλαστήρα, όπου το οικοσύστημα, φύση, τεχνικά έργα, πολιτισμός μιλούν τη γλώσσα της ομορφιάς και της λειτουργικότητας.

Η Ιστορική μας διαδρομή άρχισε από την Μονή Κορώνας. Στην ανατολική πλευρά της λίμνης Πλαστήρα σε απόσταση 22 περίπου χιλιομέτρων από το ομώνυμο φράγμα, και σε υψόμετρο 800 μ. περίπου, στέκει αιώνες τώρα, το Μοναστήρι της Παναγιάς της Κορώνας. Το μοναστήρι πήρε την ονομασία του από την τοποθεσία που βρίσκεται, σαν Κορώνα δηλαδή, στέφει τον εύφορο κάμπο της Θεσσαλικής γης.

Η Παναγία Κορώνας είναι ἡ πολιούχος της Μονής. Βρέθηκε το 12ο αιώνα. Απεικονίζεται ἡ Παναγία να κρατάει τον Κύριο, ἡ Εικόνα καλύπτεται από ασημένια επένδυση λαϊκής τέχνης και είναι ενθρονισμένη σε περίτεχνο ξυλόγλυπτο θρόνο, ίδιας τεχνοτροπίας με το τέμπλο. Παλαιά ονομαζόταν Μονή της Κρυεράς Πηγής.

Η Μονή χτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ειδωλολατρικού ναού, από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Κομνηνό Β, στις αρχές του 12ου αιώνα (1123 μ.Χ.), και αφιερώθηκε στη γέννηση της Παναγίας, όταν βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Κορώνης, στον τόπο που σήμερα υπάρχει το παρεκκλήσι της Παναγίας των Αγγέλων. Άγνωστο για ποιους λόγους, ίσως λόγω βαρβαρικών επιδρομών, το Μοναστήρι έπεσε σε παρακμή και καταστράφηκε. Σήμερα σώζεται ένα κιονόκρανο και μερικοί σπόνδυλοι από κολώνα του αρχαίου ναού και μερικά κομμάτια μάρμαρο με γλυπτές διακοσμήσεις, απομεινάρια του Μοναστηριού της Βυζαντινής περιόδου.

Στις αρχές του 16ου αιώνα, το Μοναστήρι ξανακτίζεται από τον Παναγιώτη Κωσκουλά, τον κτήτορα πολλών Μοναστηριών της περιοχής. Σήμερα, από το Μοναστήρι του 16ου αιώνα, υπάρχει το καθολικό, το οποίο είναι αφιερωμένο στο Γενέθλιον της Θεοτόκου, ανήκει στον αθωνικό τύπο και διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Μονή λειτούργησε Σχολή του Γένους στην οποία δίδαξαν προσωπικότητες της εποχής, όπως ὁ Αναστάσιος Γόρδιος. Στην Ιερά Μονή, στα μέσα περίπου του 16ου αιώνα, έρχεται  να μονάσει ο Άγιος Σεραφείμ, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, ο οποίος υπέστη φρικτά βασανιστήρια και βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους, στις 4 Δεκεμβρίου του 1601, στην έδρα της επισκοπής του στο Φανάρι Καρδίτσας. Η τύχη του σώματος του είναι άγνωστη, η Αγία Κάρα του όμως φυλάσσεται στην Μονή Κορώνης, της οποίας παραμένει προστάτης και πολιούχος.

Όμως οι εθνικές περιπέτειες των νεωτέρων χρόνων δεν άφησαν απείραχτο το Μοναστήρι. Στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής είναι κέντρο εθνικής αντίστασης, για αυτό και οι Ναζί την παραμονή της εορτής του Αγίου Σεραφείμ (3/12/1943), το παραδίδουν στις φλόγες.

Στις 6/12, κάτοικοι του Μεσενικόλα πάνε στο Μοναστήρι και στο κέντρο του Καθολικού βρίσκουν βιβλία και στασίδια κάρβουνο. Ανάμεσά τους την Εικόνα της Παναγίας της Παμμακάριστου, την οποία είχαν ρίξει στη φωτιά. Αυτή στέκει απείρακτη από τις φλόγες, με μόνη μαρτυρία το φουσκάλιασμα του χρυσού του φόντου. Απείρακτο και το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τα ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια. Το Καθολικό, ο κεντρικός δηλαδή ναός της Μονής, είναι αφιερωμένος στο Γενέθλιον της Θεοτόκου, είναι τρίκογχος και αγιογραφήθηκε τον 16ο αιώνα με έξοδα του τοπικού προύχοντα Ανδρέα Μπούνου από  κάποιο μοναχό ονομαζόμενο «άζευκτο» Δανιήλ. Αρχιτεκτονικά ανήκει στον τετρακιόνιο αθωνικό τύπο και διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Στην δυτική πλευρά του κυρίως Ναού, εικονίζεται ὁ Ανδρέας Μπούνος νὰ προσφέρει τον Ναό στην ένθρονη Θεοτόκο. Ο αγιογράφος του Καθολικού μοναχός Δανιήλ, ακολουθεί την Κρητική Σχολή, και δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στα πρόσωπα και στην πτυχολογία των ενδυμάτων. Όλος ο χώρος είναι αγιογραφημένος από τον τρούλο μέχρι το δάπεδο και μεταξύ των αγιογραφιών που διακρίνονται για την πρωτοτυπία τους είναι ὁ ενταφιασμός της Θεοτόκου (πάνω από τον κίονα του κυρίως Ναού) και ἡ απεικόνιση φορητής Εικόνας με τίτλο “Ἡ Επίσκεψις” που εικονίζει την Θεοτόκο να κάθεται κάτω οκλαδόν και να παίζει με τον Χριστό, στην λιτή, και τοιχογραφία της Σφαγής των Νηπίων, τοιχογραφία με έντονη κίνηση και υπερβάλλον δραματικά στοιχείο. Οι εικόνες των Οικουμενικών Συνόδων, και τα στηθάρια Ιεραρχών στο διακονικό, δίνουν την σφραγίδα του καλλιτέχνη. Επίσης ἡ εικόνα του κτήτορα είναι ιδιαιτέρως άξια λόγου, γιατὶ μας δίνει πολλά ενδυματολογικά στοιχεία της εποχής.Το έργο ολοκληρώθηκε στα 1587, όπως αναφέρεται στην σχετική επιγραφή του κυρίως Ναού, που βρίσκεται κάτω από την απεικόνιση του κτήτορα. Στη βορεινή πλευρά της Λιτής, είναι προσκολλημένο Παρεκκλήσι του 1739 προς τιμήν του Τιμίου Προδρόμου. Το τέμπλο είναι έργο των αρχών του 1700 και έχει φιλοτεχνηθεί από λαϊκούς ξυλογλύπτες, με πιθανή καταγωγή από την Ήπειρο. Θεωρείται από τα καλύτερα του Θεσσαλικού χώρου. Στη Μονή υπάρχουν φορητές Εικόνες βυζαντινής και λαϊκής τεχνοτροπίας, ασημένια δισκοπότηρα και Ευαγγέλια, χειρόγραφα, παλιά έντυπα και βιβλία που, πραγματικά,  μας εντυπωσίασαν.

Συνεχίσαμε την διαδρομή μας με  θαυμάσια θέα στη Λίμνη Πλαστήρα που σχηματίστηκε το 1959 με την ολοκλήρωση του φράγματος στο νότιο άκρο της επί της αρχής του ποταμού Ταυρωπού ή Μέγδοβα, η ιδέα δε για την κατασκευή της αποδόθηκε στον στρατιωτικό και πολιτικό Νικόλαο Πλαστήρα, όταν το 1935 που επισκέφθηκε την γενέτειρά του, και είχαν σημειωθεί καταστροφικές πλημμύρες στη περιοχή και την Μακεδονία από συνεχείς βροχοπτώσεις, βλέποντας τον χώρο φέρεται να είπε πως “εδώ μια μέρα θα γίνει λίμνη“, απ’ όπου και το πιο γνωστό της όνομα. Η χρηματοδότησή της έγινε από χρήματα που χρωστούσε η Ιταλία στην Ελλάδα (πολεμικές επανορθώσεις) και την κατασκευή ανέλαβε γαλλική εταιρεία. Τα τελευταία χρόνια η λίμνη έχει αξιοποιηθεί και τουριστικά, με αρκετές δραστηριότητες πάνω και γύρω από τη λίμνη.

Τέλος,ο Μεσενικόλας, παλαιό κεφαλοχώρι με αναφορές από τη Μεσαιωνική και Βυζαντινή εποχή, μας ενθουσίασε με την γραφικότητά του. Σήμερα, στο χωριό ζουν και εργάζονται  αμπελουργοί και οινοποιοί, έχουν κατασκευαστεί μάλιστα τελευταία  σύγχρονα οινοποιεία, ενώ σταφύλια του χωριού οινοποιούνται και από το οινοποιείο της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών της Καρδίτσας. Το Μουσείο του Κρασιού και του Αμπελιού (Οίκος Οίνου και Αμπέλου), που κατασκευάστηκε από τον Δήμο Πλαστήρα, στο χωριό, είναι μια  προσπάθεια για την ανάπτυξη του οινοτουρισμού στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα και την προβολή των κρασιών και του χωριού γενικότερα. Θεματικό μουσείο με ιδιαίτερη συλλογή που έχει μαζευτεί με πολύ κόπο.

Συμπερασματικά, οι μαθητές/τριες  που  είχαν το ενδιαφέρον και τη δημιουργική ανησυχία μπόρεσαν να συνδέσουν τη θεωρία των μαθημάτων στην τάξη με τη βιωματική εμπειρία του πολιτιστικού ταξιδιού. Η εκπαιδευτική αυτή επίσκεψη ήταν η καλύτερη επιλογή, σ’ ένα ταξίδι  συσσωρευμένης γνώσης και ευκαιρία κοινωνικής συναναστροφής  με τους μαθητές μας, οι οποίοι σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής μας υπήρξαν άκρως συνεργάσιμοι και συνεπείς στα δικαιώματα όπως και στις υποχρεώσεις τους.

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος–ιστορικός, Δ/ντρια 9ου Γυμνασίου Τρικάλων

9^ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ: Η εκδρομή μας στη Λίμνη Πλαστήρα (μαθητική πένα!)

Mε την καθοδήγηση και υποστήριξη των καθηγητριών μας  κ. Ηλιάδη Αμαλίας, φιλολόγου–ιστορικού και  κ. Τσουμπέκου Σοφίας,Αγγλικής Γλώσσας, εμείς οι μαθητές/τριες της  Β΄ Τάξης του 9^ου Γυμνασίου Τρικάλων,  την Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2025, είχαμε την ευκαιρία να  ακολουθήσουμε ιστορικές διαδρομές και περιπάτους στη Μονή Κορώνας,  στη Λίμνη Πλαστήρα και στον Μεσενικόλα Καρδίτσας. Μια εκπαιδευτική περιήγηση, λοιπόν, σε τοπόσημα του νομού Καρδίτσας. Το αντικείμενό μας ήταν η γνωριμία  με Μουσεία, φύση και ιστορικούς χώρους του νομού Καρδίτσας στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας και των εργαστηρίων δεξιοτήτων.

  Στην εκδρομή μας επισκεφτήκαμε ποικίλα μέρη. Ο πρώτος μας προορισμός ήταν η Ιερά Μονή Κορώνης. Το παραμυθένιο τοπίο σου έκοβε την ανάσα . Η πανοραμική θέα της εκκλησίας  δίνει όντως την ψευδαίσθηση ότι στέκεται σαν κορώνα στο βουνό. Το εσωτερικό της ήταν γεμάτο με αγιογραφίες όπως και τα λείψανα του Άγιου Σεραφείμ τα οποία μπορούσες να προσκυνήσεις . Οι πέντε μοναχοί ήταν ευγενέστατοι  και πρόθυμοι να μας αφηγηθούν την ενδιαφέρουσα ιστορία της Μονής.   

  Αμέσως μετά επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο και κατευθυνθήκαμε  στο χωριό του Μεσενικόλα. Το χωριό έχει μια μεγάλη πλατεία , την οποία στολίζει η τοπική εκκλησία. Το όνομα του χωριού προέρχεται από έναν Γάλλο άρχοντα ονόματι Νικόλαο (Monsieur Nicola) που εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Ο Μεσενικόλας  είναι φημισμένος  για την αμπελουργία και  τις γνωστές ποικιλίες κρασιού. Ήταν ένα όμορφο χωριό με συγκλονιστική θέα.

  Ο τελευταίος μας προορισμός ήταν η λίμνη Πλαστήρα ,η πιο σημαντική τεχνητή λίμνη της περιοχής διότι προσφέρει νερό , ηλεκτρικό ρεύμα και χρησιμοποιείται για άρδευση. Τα γαλαζοπράσινα νερά της σε συνδυασμό με την όμορφη φύση και τα φθινοπωρινά χρώματα δημιουργούν μια γραφική εικόνα. Η γαλήνια ατμόσφαιρα είναι ιδανική για έναν περίπατο και αν θέλεις ένα διάλειμμα για φαγητό, το κοντινό εστιατόριο είναι η ιδανική λύση.

  Περάσαμε υπέροχα ,ήταν μια φανταστική εμπειρία και σίγουρα αποκτήσαμε σημαντικές και χρήσιμες γνώσεις.

 Νταλούκα Βέρα , Τεντολούρη Εύα , Γούναρη Αφροδίτη, μαθήτριες τμήματος Β2 του 9^ου Γυμνασίου Τρικάλων

Η μαθήτρια της Γ’ τάξης, Κίου Κασσάνδρα, συμμετέχει στον διαγωνισμό για το μπλουζάκι της Ευρωπαϊκής Ημέρας Γλωσσών. Της ευχόμαστε καλή επιτυχία!

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Βαλκανιώτη Αθανασία (Γερμανικής Γλώσσας)

Ο νομός Μαγνησίας εμπεριέχει πλήθος ιστορικών και αρχαιολογικών θέσεων  που η γνωριμία μαζί τους μεγαλώνει την ιστορική αυτοσυνειδησία των μαθητών/τριών .

Έτσι , με την ενθαρρυντική παρουσία  συνοδών καθηγητών που χαίρονται την εκδρομική εμπειρία με τους μαθητές τους, γι’ αυτό και επιλέγουν να την αποκτούν,  την κ. Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογο-ιστορικό, Δ/ντρια του σχολείου και την κ. Τριμίντζιου Αναστασία , Μουσικό,  οι μαθητές/τριές μας, της Α’ Τάξης, την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025, είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν βιωματικά μια χρονική περίοδο που ξεκινά από την αρχαία εποχή και φθάνει ίσαμε το σήμερα.

Με  σύμμαχο ένα ηλιόλουστο, φθινοπωρινό τοπίο,  ξεκινήσαμε την πολιτιστική μας περιήγηση στη Μαγνησία από το μοναδικό Πήλιο. Ανηφορίσαμε  στο μαγευτικό  βουνό των Κενταύρων, έχοντας για προορισμό μας τη Μακρινίτσα,  που δικαιολογημένα έχει χαρακτηριστεί ως «το μπαλκόνι του Πηλίου». Ενδιαμέσως αντικρίσαμε την Πορταριά, ονομαστό κεφαλοχώρι, χτισμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του Πηλίου  με θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον. Το έντονο παραδοσιακό χρώμα – πετρόχτιστα αρχοντικά, σπίτια εξαίρετης πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής, γραφικά καλντερίμια, βρύσες με τρεχούμενα νερά, μονοπάτια – και η υπέροχη θέα στη Μακρινίτσα, το Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο μαγεύουν τους επισκέπτες. H Πορταριά γνώρισε μεγάλη ακμή το 18ο και το 19ο αι. χάρη στη βιοτεχνική (υφαντική και βυρσοδεψία) και εμπορική δραστηριότητα των κατοίκων της.

Η Μακρινίτσα είναι αναμφισβήτητα το ιστορικότερο και πιο εντυπωσιακό από τα χωριά του Πηλίου, που διατηρεί μέχρι σήμερα σχεδόν αναλλοίωτη την παραδοσιακή του φυσιογνωμία. Άρχισε να αναπτύσσεται  στην περίοδο της τουρκοκρατίας κι έφτασε στο απόγειο της ακμής της τον 18ο και 19ο αιώνα. Τα μεγάλα αρχοντικά που σώζονται μέχρι σήμερα μαρτυρούν το υψηλό κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο των κατοίκων της.

Καθώς ανηφορίζαμε από τον στενό ασφαλτόδρομο, η θέα που ξετυλιγόταν μπροστά μας ήταν μαγευτική! Απότομα βράχια στα δεξιά μας  κι αριστερά μας γκρεμοί και μια απλωσιά που το μάτι δυσκολεύεται να συλλάβει στην ολότητά της: Καταπράσινες πλαγιές στο πρώτο πλάνο, στο κέντρο απλωμένη, από το ένα άκρο στο άλλο, η πόλη των Αργοναυτών με το λιμάνι της, στο βάθος οι δαντελωτές ακτές και τα ήρεμα νερά του Παγασητικού… Γεωμετρικά τοποθετημένα, σε αμφιθεατρική πανοραμική διάταξη!  Τα κιτρινοκόκκινα, καφετιά χρώματα του Φθινοπώρου ανέβαιναν μαζί μας, σε τμήματα, τυλίγοντας στο όνειρο τις νεροσυρμές, τους βράχους και τα θαυμάσια πηλιορείτικα αρχοντικά. Ξαποστάσαμε στην ειδυλλιακή πλατεία της Μακρινίτσας  με φόντο τη θαυμάσια λιθανάγλυφη μαρμάρινη κρήνη.

Στη Μακρινίτσα, περισσότερο ίσως από κάθε άλλο πηλιορείτικο οικισμό, συνειδητοποιεί κανείς πόσα δώρα χαρίζει η φύση στον άνθρωπο, όταν εκείνος σέβεται τους κανόνες αρμονικής συνύπαρξης μαζί της. Χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου, είναι από τα τουριστικότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας και φημίζεται για το παραδοσιακό της χρώμα, την ιδιαίτερη πηλιορείτικη αρχιτεκτονική της και για την εξαιρετική θέα που διαθέτει προς τον Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο.

Λίγο μετά την πρώτη άλωση της Πόλης στο διάστημα μεταξύ των ετών 1204 και 1215, ο τοπάρχης και πλούσιος γαιοκτήμονας Κωνσταντίνος Μαλιασηνός ίδρυσε στο Πήλιο τη μονή της Θεοτόκου Οξείας Επισκέψεως ή Μακρινιτίσσης. Γύρω από αυτήν οργανώθηκε παράλληλα ένας μικρός αρχικά οικισμός ο οποίος από την γειτονική μονή πήρε το όνομα Μακρινίτσα. Η μονή που ίδρυσε ο Μαλιασηνός περιέπεσε στην αφάνεια το 17ο αιώνα και τελικά κατέρρευσε. Πάντως, το οικοδομικό υλικό αλλά και γλυπτά του εν λόγω κτιρίου επαναχρησιμοποιήθηκαν στην οικοδόμηση της εκκλησίας της Παναγίας (1767), που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο οικισμός αναπτύχθηκε ραγδαία κατά τον 18ο αιώνα χάρη στο εμπόριο και στην βυρσοδεψία και στις αρχές του 19ου αιώνα είχε γίνει η ισχυρότερη και πολυπληθέστερη κωμόπολη της περιοχής. Μάλιστα, όπως και οι υπόλοιποι οικισμοί του Πηλίου είχε λάβει ιδιαίτερα προνόμια από τους Οθωμανούς. Αδιάψευστοι μάρτυρες της άνθησης της Μακρινίτσας αποτελούν μεταξύ άλλων τα υπέροχα αρχοντικά της, που οικοδομήθηκαν ως επί το πλείστον μεταξύ των ετών 1750 και 1830. Μεταπολεμικά άρχισε η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Κοκκινόχωμα, βράχια, πλατάνια, πευκότοποι και ελαιώνες, θάλασσα και βουνά των θεών…H Αρχιτεκτονική της περιοχής του Πηλίου και το παραδοσιακό σπίτι κατά τις περιηγήσεις μας στη Μακρινίτσα παρατηρήσαμε πως έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: τα σπίτια του Πηλίου χαρακτηρίζονται για τις πέτρινες στέγες τους και για την πλούσια ζωγραφική και ξυλογλυπτική διακόσμηση στον πάνω όροφο των κτιρίων. Τα σπίτια είναι διώροφα ή τριώροφα με χοντρούς πέτρινους τοίχους. Ο κάτω όροφος έχει λίγα ανοίγματα ενώ ο πάνω έχει πολλά παράθυρα και συχνά προεξέχει λίγο σε σχέση με τον κάτω όροφο. Τα σπίτια χαρακτηρίζονται επίσης από τις διακοσμημένες οροφές και τις ξυλόγλυπτες πόρτες και παραθυρόφυλλα.

Στη συνέχεια, η εκπαιδευτική μας επίσκεψη και ξενάγηση στο Κέντρο Τέχνης-Δημοτική Πινακοθήκη «Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο» που υπάγεται στη Δ/νση Πολιτισμού του  Δήμου Βόλου μας συνάρπασε γιατί μας μύησε στον κόσμο της τέχνης της Προσωπογραφίας, με ένα εικαστικό πανόραμα των τάσεων και των τεχνοτροπιών στην προσωπογραφία από τον 17^ο ως τον 21^ο αιώνα. Οφείλει την ονομασία του στον σπουδαίο Ιταλό ζωγράφο, που γεννήθηκε στον Βόλο το 1888. Φιλοξενεί περιοδικές, ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καθώς και το «Μουσείο Αλ.Κ. Δάμτσα» που περιλαμβάνει τη δωρεά του συλλέκτη Αλ. Δάμτσα στο Δήμο Βόλου, αποτελούμενη από 350 έργα καλλιτεχνών .Τα παραπάνω έργα κατανέμονται σε προσωπογραφίες, γκραβούρες, χάρτες και ντοκουμέντα για την περιοχή, σε έργα γνωστών Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών και σε έργα Βολιωτών, Μαγνησιωτών και Θεσσαλών καλλιτεχνών.

Η αρχαιολογική και ιστορική μας παιδεία εμπλουτίστηκε στην επόμενη ιστορική-πολιτιστική μας περιήγηση στο  νεοκλασικό κτήριο του Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου που κτίστηκε το 1909 και στεγάζει ένα από τα παλαιότερα Μουσεία της χώρας. Στις αίθουσές του θαυμάσαμε ευρήματα από όλη τη Θεσσαλία τα οποία καλύπτουν το χρονολογικό φάσμα από τη νεολιθική εποχή και τους νεολιθικούς οικισμούς στο Σέσκλο και το Διμήνι, έως τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, που ξεχωρίζουν για τις εκφραστικές, σχεδόν συγκινητικές επιτύμβιες στήλες τους, με υπέροχη αρχαία ζωγραφική, τόσο δυσεύρετη και σπάνια.
Η άφιξή μας  στην πόλη του Βόλου και η παραμονή μας σ’ αυτήν  για φαγητό, βόλτα στην υπέροχη παραλία, στην αγορά και στα παρκάκια, μας έδειξε ότι το αστικό περιβάλλον του, αν και  πολύ διαφορετικό από αυτό των παραδοσιακών οικισμών του Πηλίου, είναι εξίσου όμορφο και «απελευθερωτικό»  στην αίσθηση που σου αφήνει, όταν το απολαμβάνεις  χωρίς την πίεση του χρόνου στην καθημερινότητα. Τα εναπομείναντα, όμορφα νεοκλασικά κτίρια που παρατηρήσαμε φανέρωναν πως σε παλιότερες εποχές η βιοτεχνική και γεωργική παράδοση του Πηλίου, το λιμάνι του Βόλου καθώς και τα παροικιακά κεφάλαια που εισέρρευσαν στην περιοχή ήταν μερικοί από τους παράγοντες που ευνόησαν την οικονομική εξέλιξη της πόλης με κύριες κατευθύνσεις το εμπόριο και την βιομηχανία.

Μεταπολεμικά ο Βόλος εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα πολεοδομικά συγκροτήματα της Ελλάδας, από οικονομική και δημογραφική άποψη. Δύο σεισμοί, στις 19 Απριλίου και στις 21 Απριλίου 1955, κατέστρεψαν σχεδόν το ένα τέταρτο των κτισμάτων του και η πόλη άλλαξε φυσιογνωμία. Ορισμένα από τα νεοκλασικά κτίρια του προπολεμικού Βόλου χάθηκαν για πάντα και στην θέση τους εμφανίστηκαν τα μικρά μετασεισμικά σπίτια. Αυτές οι όμορφες μετασεισμικές μονοκατοικίες αντικαταστάθηκαν στην εποχή της αντιπαροχής (1970–2000) από πολυκατοικίες.

Συμπερασματικά, οι μαθητές/τριες  που  είχαν το ενδιαφέρον και τη δημιουργική ανησυχία μπόρεσαν να συνδέσουν τη θεωρία των μαθημάτων στην τάξη με τη βιωματική εμπειρία του πολιτιστικού ταξιδιού. Η εκπαιδευτική αυτή επίσκεψη ήταν η καλύτερη βιωματική εμπειρία στο ταξίδι  της συσσωρευμένης γνώσης  και ευκαιρία κοινωνικής συναναστροφής  με τους μαθητές μας, οι οποίοι σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής μας υπήρξαν άκρως συνεργάσιμοι και συνεπείς στα δικαιώματα όπως και στις υποχρεώσεις τους.

Στις 10-10-2025 και στις 24-10-2025, ημέρα Παρασκευή, έλαβαν χώρα στο σχολείο μας οι εκλογές για τα πενταμελή συμβούλια και για το δεκαπενταμελές αντίστοιχα, για το σχολικό έτος 2025-2026. Υπεύθυνος καθηγητής για τη διεξαγωγή ήταν ο κ. Κορδέας Αντώνιος (Κοινωνικών Επιστημών).